Krajobraz
Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, z dużą ilością jezior, oczek wodnych oraz bagien i torfowisk. Istniejące warunki sprzyjają bogactwu flory, wśród której dominują gatunki borealne i środkowoeuropejskie. Obszar zajmowany przez Nadleśnictwo Olsztynek pod względem geograficznym obejmuje cześć Pojezierza  Iławsko-Brodnicziego z Garbem Lubawskim oraz część Równiny Mazurskiej.
Zachodnia i środkowa część nadleśnictwa stanowi dorzecze Drwęcy, natomiast wschodnie regiony wraz z jeziorem Mielno znajdują się w dorzeczu Łyny. W rejonie Garbu Lubawskiego dominuje wysoczyzna morenowa, na której najwyższe wzniesienie – Dylewska Góra osiąga 312,2 m n.p.m. Na południu zaznacza się niewielki skrawek Równiny Urszulewskiej stanowiącej sandr fazy poznańskiej zlodowacenia wiślańskiego. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, z dużą ilością jezior, oczek wodnych oraz bagien i torfowisk. Najczęściej występującym typem gleb są gleby rdzawe (około 58,33%), gleby brunatne (około 19,21%) oraz gleby płowe (10,18%). Kilkuprocentowym udziałem zaznaczają się jeszcze gleby torfowe i bielicowe.
    
Roślinność
Istniejące warunki sprzyjają bogactwu flory, wśród której dominują gatunki borealne i środkowoeuropejskie. Gatunki leśne lub związane z lasem stanowią 65% ogólnej liczby gatunków w Polsce. Wśród wielu roślin znajdują się również cenne gatunki objęte ochroną.

Specyficzne dla tego regionu są zespoły leśne ze znaczną liczbą gatunków północnych. Tutaj wygasają zasięgi licznych gatunków roślin środkowo i zachodnioeuropejskich. W szacie roślinnej występują gatunki o szerokim zasięgu geograficznym np. sosna zwyczajna i gatunki graniczne, których zasięg zanika na granicy krainy. Przebiega tędy wschodnia granica buka zwyczajnego, klonu jaworu i dębu bezszypułkowego oraz południowa granica świerka pospolitego (rasy północnej).

 Największy udział w powierzchni ma Lśw – 40,95%, po nim LMśw –32,80%, a następnie BMśw – 16,06%, Bśw - 2,38% powierzchni.
    Siedliska lasowe  zajmują 80,00% (ha), natomiast siedliska borowe 20% ( ha) powierzchni leśnej nadleśnictwŚwiat zwierząt
Fauna tego regionu jest bogata i bardzo interesująca. Wśród bezkręgowców dominują owady. Ichtiofaunę reprezentuje około 40 gatunków, między innymi pstrąg, sandacz, sieja, sielawa, certa, kleń, miętus, piskorz, sum i węgorz. Licznie występują płazy i gady. Prawdziwą atrakcją regionu są ptaki związane z wodami. Występuje tu większość lęgowych perkozów: dwuczuby, rdzawoszyi, perkozek. Łabędź niemy gniazduje niemal na wszystkich okolicznych jeziorach. Śródleśne zabagnione łąki, torfowiska, bagna, nadjeziorne moczary to ulubione biotopy żurawia. Warmia i Mazury są jedną z największych ostoi tego gatunku w Polsce i Europie Środkowej. Wiosną i jesienią charakterystycznym elementem krajobrazu są klucze wędrujących gęsi i żurawi. Dość często występuje tu derkacz, gatunek zagrożony wyginięciem w skali globalnej.
Spośród większych, rzadko spotykanych zwierząt objętych ochroną odnotowane zostało występowanie na tych terenach bobrów, wydry i wilka.